ICO (Đợt phát hành Coin Đầu tiên) là một phương thức huy động vốn thông qua việc sử dụng các đồng tiền điện tử. Phương thức này phổ biến đối với các dự án chưa phát triển đầy đủ nền tảng blockchain, sản phẩm hoặc dịch vụ. Thanh toán thường được thực hiện bằng Bitcoin hoặc Ethereum, nhưng trong một số trường hợp, tiền fiat cũng được chấp nhận.
Các nhà đầu tư tham gia vào ICO khiến cho token tăng giá trị. Nói cách khác, họ hy vọng sẽ nhận được lợi tức đầu tư (ROI) khi là những nhà đầu tư đầu tiên cho dự án tiền điện tử đó.
ICO hoạt động như thế nào?
ICO thường được so sánh với IPO (Chào bán công khai ban đầu). Tuy nhiên, so sánh này dễ gây nhầm lẫn. IPO thường áp dụng cho các công ty đã được thành lập với việc bán đi một phần cổ phần sở hữu của công ty như là một cách để gọi vốn. Ngược lại, ICO chủ yếu được sử dụng như là một cách gọi vốn cho dự án của công ty trong các giai đoạn đầu, và các nhà đầu tư mua token sẽ không mua bất kỳ quyền sở hữu nào của công ty.
Thông thường, token ICO được tạo trên blockchain Ethereum theo tiêu chuẩn token ERC-20 nên được gọi là token ERC-20. Cùng với Ethereum, có những nền tảng khác hỗ trợ việc tạo và phát hành các token kỹ thuật số (ví dụ: Stellar, NEM, NEO và Waves). Ngược lại, một số công ty đã có blockchain đi vào hoạt động thường chọn phát hành tài sản kỹ thuật số trên nền tảng của riêng họ.
Lấy các token ERC-20 làm ví dụ, một công ty có thể sử dụng các hợp đồng thông minh Ethereum để tạo và phát hành các token kỹ thuật số của riêng họ. Giao thức ERC-20 quy định một bộ quy tắc mà công ty phải tuân theo để phát hành mã token trên blockchain Ethereum, và các hợp đồng thông minh đảm bảo rằng các quy tắc này được tuân theo mà không cần sự tin cậy vào ai khác.
Khi các nhà khởi nghiệp đã tạo ra các token của mình, họ cần phải thuyết phục các nhà đầu tư hỗ trợ cho dự án bằng cách tham gia vào ICO của họ. Việc này thường được tiến hành bằng cách xây dựng một whitepaper (sách trắng), trong đó mô tả các mục tiêu của công ty và cách thức hệ sinh thái mới sẽ hoạt động. Những người sáng lập cũng có thể ghép nối whitepaper với một trang web để cung cấp thêm thông tin về những người tham gia vào ICO và lý do tại sao họ tin rằng dự án tiền điện tử của họ có khả năng thành công.
Tại sao các công ty tiến hành ICO?
ICO có thể là một phương pháp rất hiệu quả để tăng vốn đầu tư mạo hiểm và gây quỹ cho dự án. Đối với các startup, nó cho phép họ thu được tiền có thể chi tiêu dựa trên một ý tưởng có thể đã được hoặc chưa được thử nghiệm trên thị trường. Các công ty nhỏ và công ty chưa thành lập khó có thể nhận gọi được vốn bằng bất kỳ cách nào khác. Các tổ chức tài chính truyền thống rất khó có thể cho startup vay tiền với việc chỉ dựa trên whitepaper, đặc biệt là trong lĩnh vực tiền điện tử, nơi thiếu các quy định pháp luật để các tổ chức này tin tưởng.
Tình thế đang thay đổi khi các công ty và startup mới đưa ra số lượng lớn ICO. Một số công ty được thành lập lâu hiện đang nhận ra giá trị của ICO và sức mạnh của sự phi tập trung mà các đồng tiền điện tử mang lại. Một số công ty này đang thực hiện ICO để khởi động các dự án mới trên hệ thống dựa trên blockchain như là một cách để gọi vốn hoặc để phi tập trung hoá kinh doanh. Cách làm này được gọi là “ reverse ICO”.
Bất kỳ ai cũng có thể làm ICO?
Câu trả lời ngắn gọn là có. Với hướng dẫn đúng đắn, hầu như bất kỳ ai cũng có thể phát triển một token và viết một whitepaper mô tả ứng dụng của nó. Nhưng công ty hoặc các cá nhân làm ICO cần phải tạo ra một dự án khả thi dựa trên blockchain. Điều này đòi hỏi kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm mà không phải ai cũng có. Họ cũng cần nghiên cứu mạng lưới phức tạp gồm các quy định pháp luật khác nhau tùy theo từng khu vực pháp lý và có thể sẽ sớm thay đổi trước xu hướng gia tăng các ICO.
Để tổ chức một ICO thành công, dự án phải bảo đảm và có bằng chứng chắc chắn cho các câu hỏi: Hoạt động của dự án hoặc ý tưởng sẽ như thế nào, tại sao nó lại có giá trị, nó sẽ làm gì, ai cần nó và làm thế nào để phát triển nó. Kinh doanh ý tưởng và thuyết phục các nhà đầu tư mua là một bước quan trọng khác hướng tới các kết quả tích cực.
Các giai đoạn phát triển cơ bản của một dự án ICO
Giai đoạn Set up ICO
Đây là giai đoạn công ty xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu, Token, ví Blockchain, hợp pháp hóa cho Cryptocurrency. Các cổ phiếu Cryptocurrency có thể là đồng tiền coin thuật toán hoặc đồng tiền coin phát hành.
Giai đoạn xây dựng hệ sinh thái ICO
Giai đoạn này ICO bắt đầu kết nối, xây dựng cộng đồng chấp nhận thanh toán Cryptocurrency đó hoặc giải pháp mà Cryptocurrency mang lại.
Ví dụ như:
- Hệ sinh thái Ripple, Digibyte là các ngân hàng.
- Hệ sinh thái Steem Coin là một cộng đồng chia sẻ tương tự như FaceBook.
- Hệ sinh thái Multi-level Marketing như Bitconnect, Yocoin, Onecoin.
Giá trị Cryptocurrency phụ thuộc vào mức độ phổ rộng của hệ sinh thái. ICO muốn phát triển thành công hay không sẽ dựa vào một hệ sinh thái quy mô đủ lớn và bền vững.
Giai đoạn Crowdfunding
Giai đoạn này ICO mở rộng trình bày ý tưởng dự án qua các kênh truyền thông và các diễn đàn đầu tư lớn như: icoinfo.net, coinschedule.com, cointelegraph.com. Lúc này chính thức kêu gọi huy động vốn bằng cách bán ra các token hoặc những đồng coin đầu tiên cho các nhà đầu tư.
Sau khi thu về nguồn đầu tư đủ lớn để tiến hành các hoạt động phát triển mở rộng hơn nữa hệ sinh thái và chính thức đưa cryptocurrency lên sàn
Giai đoạn Index (lên sàn)
Đây là giai đoạn Cryptocurrency chính thức lên sàn có tiếng như Poloniex, Bittrex, Okcoin hoặc các sàn nhỏ hơn như CoinExchange, NovaExchange hay Etherdelta. Đây chính là giai đoạn quan trọng nhất của ICO trong thế giới Crypto-market.
Khi chính thức tham gia vào thị trường giá trị Cryptocurrency đó được quyết định dựa vào cung cầu của thị trường. Nếu hệ sinh thái đủ mạnh thì giá trị Cryptocurrency sẽ tiếp tục duy trì và phát triển hơn nữa.
Điểm khác biệt giữa IPO và ICO là gì?
ICO và IPO có khá nhiều điểm tương đồng. Tuy nhiên, giữa chúng có điếm khác biệt chính đó là:
Về mặt đối tượng huy động vốn:
- IPO hướng đến các nhà đầu tư lớn
- ICO hướng đến các nhà đầu tư nhỏ và lớn
Về mặt quản lý:
- IPO thường được quản lý chặt chẽ bởi chính phủ. Một công ty muốn tham gia vào IPO đòi hỏi cần chuẩn bị chuẩn bị rất nhiều giấy tờ liên quan trước khi có thể phát hành cố phiếu của mình.
- Còn đối vói ICO đang là một mô hình mới phát triển, hiện chưa được quản lý bởi các quy định cùa chính phủ. Có nghĩa là bất kỳ công ty nào cũng có thế bắt đầu một ICO bất cứ lúc nào hay bất cứ ai cũng có thể tham gia đóng góp vốn cho công ty. Đây cũng là điều mà nhiều nhà đầu tư quan ngại và lo lắng, vì một môi trường tự do không có sự quản lý cũng mang lại nhiều rủi ro cho nhà đầu tư.
Rủi ro khi đầu tư vào các dự án ICO
Như mình đã trình bày ở trên là ICO chưa được quản lý chặt chẽ bởi các chính phủ nên bất cứ công ty, tổ chức nào có khả năng tạo ra một đồng coin cũng có thể thực hiện kêu gọi vốn đầu tư thông qua ICO. Đây cũng là điểm yếu được nhiều cá nhân, tổ thức lợi dụng, tạo ra những đồng coin không có giá trị, đánh lừa nhà đầu tư để họ góp vốn và tất nhiên một đồng coin không có giá trị thì dự án này sẽ không thể phát triển, đến cuối cùng những tổ chức này sẽ cuỗm sạch tiền của nhà tư và cao chạy xa bay.
Cũng chính vì ICO chưa có bất cứ khung pháp lý nào nên khi xảy ra lừa đảo các nhà đầu tư sẽ không được pháp luật bảo vệ, mà phải tự chịu trách nhiệm với việc làm của mình. Đây cũng là điều mà nhiều nhà đầu tư lo ngại nhất khi đầu tư vào ICO. Trên thế giới đã có một số nước cấm các hoạt động liên quan đến ICO như Trung Quốc và Hàn Quốc, nhưng bên cạnh đó cũng có nhiều quốc gia ủng hộ ICO như Đài Loan, Nga.
Cơ hội khi đầu tư vào các dự án ICO
Rủi ro là vậy nhưng hiện nay vẫn có rất nhiều người đầu tư vào các dự án ICO, bởi vì nếu lựa chọn được một dự án ICO tốt bạn sẽ có cơ hội x5, x10, x20,..lần số tiền đầu tư ban đầu, đây cũng là lý do mà người ta hay gọi ICO là hình thức “đầu tư siêu lợi nhuận”. Trong lịch sử của các dự án ICO đã có khá nhiều người trở thành triệu phú chỉ sau 1 đêm, trong đó có một số coin đáng chú ý như Ethereum và Ripple.
Bản chất một đồng tiền điện tử sẽ phục vụ cho một nhu cầu, mục đích nhất định trong ngành nghề nào đó của xã hội, ví dụ như: Giáo dục, ngân hàng, từ thiện, tài chính, giải trí,..Nếu đồng coin này thực sự có giá trị và có tính áp dụng thực tế thì khả năng nó sẽ được đồng đảo người dùng ủng hộ, đón nhận và đương nhiên nó sẽ phát triển, lúc ấy những nhà đầu tư mua token trong đợt ICO sẽ có lợi nhuận khổng lồ.
Vậy có nên đầu tư vào ICO hay không?
Có thể nói, thị trường tiền điện tử đang là xu hướng đầu tư rất tiềm năng và chỉ mới phát triển tại Việt Nam cách đây không lâu. Trong đó, ICO là một hình thức đầu tư được nhiều nhà đầu tư lựa chọn vì tính chất siêu lợi nhuận của nó mang lại. Bản thân mình cũng đã đầu tư vào một số dự án ICO gần đây, có dự án thành công và cũng có dự án thất bại, việc đầu tư ICO hay không thật ra mình không thể quyết định thay cho các bạn và các bạn cũng không nên để bất cứ ai quyết định, lôi kéo,..
Mình khuyến cáo: ICO là một hình thức đầu tư siêu lợi nhuận và cũng mang nhiều rủi ro, có thể mất trắng tiền đầu tư nếu dự án đó lừa đảo (Scam). Vì thế hãy tìm hiểu thật kỹ trước khi đầu tư và chỉ nên đầu tư với số vốn trong tầm khả năng chi trả, không nên vay lãi, cắm cố tài sản để đầu tư.
Lời kết
Ok. Trên đây là bài viết “ICO là gì? Có lừa đảo & Có nên đầu tư vào ICO không?” cũng như những rủi ro và cơ hội khi đầu tư vào ICO. Hi vọng bài viết sẽ mang lại nhiều thông tin hữu ích cho các bạn đang tìm hiểu về hình thức đầu tư tài chính tiềm năng này.
